Region położony na południowy wschód od Olsztyna od wieków fascynuje zarówno miłośników historii, jak i entuzjastów przyrody. Powstałe tu w XIV stuleciu wsie, zakładane przez warmińską kapitułę, do dziś wyróżniają się nietuzinkowym układem przestrzennym – ich zabudowa rozplanowana została wokół centralnego placu w układzie przypominającym koło. Okolicę określa się mianem „Arkadii warmińskiej” nie bez powodu: malownicze pejzaże, rozległa puszcza, liczne torfowiska i wstęgi strumieni tworzą wyjątkowy krajobraz, który zachwyca swoją pierwotnością.
Dziedzictwo historyczne i przyrodnicze Warmii
W sercu tych ziem rozciąga się rozległy kompleks leśny, bogaty w różnorodne siedliska: od gęstych borów, przez podmokłe tereny, aż po malownicze jeziora, których brzegi pozostają trudno dostępne. Rzeka Kośna, będąca jednym z głównych elementów wodnych tego regionu, wnosi do krajobrazu niepowtarzalny charakter i stanowi naturalną oś dawnych zasiedleń. W średniowieczu obszary te miały strategiczne znaczenie – przywileje i nadania uczyniły je kluczową częścią południowo-wschodnich rubieży warmińskiego biskupstwa.
Do dziś zachowały się tu charakterystyczne elementy kulturowe i przyrodnicze z dawnych epok. Wśród najbardziej rozpoznawalnych są stare aleje drzew prowadzące do wsi, pozostałości parków dworskich oraz fragmenty historycznych traktów – dawnych leśnych szlaków łączących gospodarstwa z leśniczówkami. Te materialne ślady przeszłości są niezwykle cenne dla mieszkańców i przyjezdnych zainteresowanych lokalną historią.
Niezwykłe wsie i ich tożsamość
W skład tej unikalnej części Warmii wchodzi szereg miejscowości, których układ zabudowy oraz otoczenie czynią je wyjątkowymi na mapie regionu. Są to m.in. Purda, Pajtuny, Patryki, Kaborno, Klebark Wielki, Klewki, Silice, Szczęsne, Stary Olsztyn, Trękus, Trękusek, Marcinkowo, Wyrandy oraz Linowo. Każda z nich zachowała swój niepowtarzalny charakter oraz dziedzictwo wynikające z wiekowych tradycji.
Mieszkańcy tych wsi dbają o zachowanie lokalnych zwyczajów, pielęgnują historyczne szlaki oraz z dumą prezentują przyjezdnym zabytkowe założenia parkowe. Okolica przyciąga zarówno pasjonatów historii, jak i osoby szukające kontaktu z naturą i ciszą z dala od miejskiego zgiełku.
Co czeka mieszkańców i odwiedzających w najbliższym czasie?
Najbliższe tygodnie przyniosą w regionie wydarzenia, które mają zintegrować lokalną społeczność oraz przyciągnąć gości z dalszych okolic. 7 grudnia 2025 r. zaplanowano Marsz Mikołajkowy, który będzie okazją do rodzinnego spędzenia czasu oraz rozpoczęcia przygotowań do Świąt Bożego Narodzenia w wyjątkowej, zimowej scenerii warmińskiej przyrody.
Natomiast 14 grudnia 2025 roku Stary Olsztyn stanie się areną niecodziennego wydarzenia. Właśnie tutaj – w rodzinnych stronach Marka Jackowskiego – odbędzie się specjalny marsz upamiętniający jubileusz 50-lecia powstania zespołu Maanam. To szczególna okazja dla fanów kultowej formacji, ale również dla wszystkich, którzy chcą uczcić lokalnych artystów i przypomnieć sobie bogatą muzyczną tradycję Warmii.
Warto wiedzieć: dlaczego ten region jest tak ważny?
Obszar ten stanowi nie tylko cenny fragment historii Warmii, ale również miejsce, gdzie tradycja harmonijnie współistnieje z dziką przyrodą. Dla mieszkańców to przestrzeń budująca poczucie lokalnej tożsamości, dla przyjezdnych – świetna okazja do odkrywania mniej znanych, a wciąż autentycznych zakątków regionu. Wspólne inicjatywy oraz pielęgnowanie dawnych szlaków i parków sprawiają, że „Arkadia warmińska” zachowuje swój wyjątkowy klimat i znaczenie na mapie województwa.
Zbliżające się wydarzenia to nie tylko okazja do świętowania, lecz także przypomnienie o tym, jak bogate i inspirujące jest dziedzictwo tej części Warmii. Lokalne inicjatywy oraz dbałość o historyczne i przyrodnicze skarby regionu sprawiają, że mieszkańcy mogą być dumni z miejsca, w którym żyją. Dla tych, którzy jeszcze nie mieli okazji odwiedzić tych terenów – nadszedł dobry moment, by przekonać się, jak wiele można tu przeżyć i zobaczyć.
Źródło: facebook.com/GminaPurda